Wierzyciel ma m.in. prawo do:
I. Egzekucji komorniczej
II. Zabezpieczenia roszczenia
III. Wyboru Komornika
IV. Zlecenia Komornikowi poszukiwania majątku dłużnika
Egzekucja sądowa to postępowanie mające na celu przymusową realizację świadczenia od dłużnika.
Pojęcia : wierzyciel, dłużnik, tytuł egzekucyjny, tytuł wykonawczy, klauzula wykonalności.
Wierzyciel to podmiot na rzecz którego zostało stwierdzone tytułem wykonawczym uprawnienie do egzekwowania od dłużnika świadczenia (pieniężnego lub niepieniężnego).
Dłużnik to podmiot, który według treści tytułu wykonawczego ma obowiązek spełnić określone świadczenie i przeciwko któremu toczy się egzekucja.
Tytuł egzekucyjny to dokument zawierający określenie dłużnika i wierzyciela oraz wskazujący na świadczenie które może dochodzić wierzyciel.
Zgodnie z art. 777 § 1 kpc tytułami egzekucyjnymi są:
1) orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem;
11) orzeczenie referendarza sądowego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu,
2) wyrok sądu polubownego lub ugoda zawarta przed takim sądem;
21) ugoda przed mediatorem,
3) inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej;
4) akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub uiszczenia rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie oznaczonych, albo też obowiązek wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, lokalu, nieruchomości lub statku wpisanego do rejestru gdy termin zapłaty, uiszczenia lub wydania jest w akcie wskazany;
5) akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy akt określa warunki, które upoważniają wierzyciela do prowadzenia przeciwko dłużnikowi egzekucji na podstawie tego aktu o całość lub część roszczenia, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności;
6) akt notarialny, w którym właściciel nieruchomości albo wierzyciel wierzytelności obciążonych hipoteką, niebędący dłużnikiem osobistym, poddał się egzekucji z obciążonej nieruchomości albo wierzytelności, w celu zaspokojenia wierzyciela hipotecznego, jeżeli wysokość wierzytelności podlegającej zaspokojeniu jest w akcie określona wprost albo oznaczona za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, i gdy akt określa warunki, które upoważniają wierzyciela do prowadzenia egzekucji o część lub całość roszczenia, jak również wskazany jest termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności.
Tytuł wykonawczy to tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności (art. 776 kpc).
Sąd nadaje klauzulę wykonalności w następującym brzmieniu:
“W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej dnia ........ 20... r. Sąd ........ w ........ stwierdza, że niniejszy tytuł uprawnia do egzekucji w całości/w zakresie .... oraz poleca wszystkim urzędom oraz osobom, których to może dotyczyć, aby postanowienia tytułu niniejszego wykonały a gdy o to prawnie będą wezwane, udzieliły pomocy. Orzeczenie podlega wykonaniu jako prawomocne/natychmiast wykonalne”.
W celu wszczęcia postępowania egzekucyjnego wierzyciel musi złożyć komornikowi wniosek egzekucyjny wraz z tytułem wykonawczym.
Wniosek powinien spełniać wymogi formalne określone w art. 797 kpc. We wniosku egzekucyjnym należy wskazać:
Przed wydaniem tytułu wykonawczego można zabezpieczyć roszczenie w drodze postępowania zabezpieczającego. Postępowanie zabezpieczające nie zmierza do zaspokojenia wierzyciela (zwanego w postępowaniu zabezpieczającym uprawnionym), ale do zabezpieczenia jego roszczeń, które jeszcze nie zostały stwierdzone tytułem wykonawczym. Postępowanie zabezpieczające może poprzedzać postępowanie egzekucyjne. Środki uzyskane w postępowaniu zabezpieczającym przekazuje się na depozyt sądowy, a podlegają one wydaniu wierzycielowi po uzyskaniu przez niego tytułu wykonawczego i wszczęciu egzekucji. Postępowanie zabezpieczające może być prowadzone na podstawie nieprawomocnego tytułu egzekucyjnego, co ustawodawca dopuszcza w niektórych sytuacjach, np. nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym.
Zgodnie z art. 8 ust 5 i 6 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2006 r. Nr 167, poz. 1191 ze zm. ) wierzyciel ma prawo wyboru komornika na terytorium Rzeczypospolitej Polski, z wyłączeniem spraw o egzekucję z nieruchomości oraz spraw, w których przepisy o egzekucji z nieruchomości stosuje się odpowiednio.
Wierzyciel dokonując wyboru Komornika składa oświadczenia o dokonanym wyborze. Oświadczenie takie może być złożone na wniosku egzekucyjnym (zabezpieczającym) lub odrębnym piśmie.
Wierzyciel zobowiązany jest wskazać majątek dłużnika, z którego może być prowadzona egzekucja. Jeżeli wierzyciel nie posiada informacji na temat majątku dłużnika może zgodnie z art. 797 ¹ kpc zlecić komornikowi poszukiwanie za wynagrodzeniem majątku dłużnika.
W tym celu wierzyciel składa wniosek o treści np.:
"Zlecam Komornikowi poszukiwanie majątku dłużnika w trybie art. 797 ¹ kpc."